Ξεκίνα από κει που είσαι…
«Αρχή Σοφίας η των ονομάτων επίσκεψις». Σήμερα ξεκινώ από το παρελθόν. Επειδή εκεί βρίσκομαι τώρα. Ξεκινώ με το Εγώ.
Ετυμολογία ονομάζουμε την προσέγγιση της αλήθειας, της ουσίας που περιέχει μια λέξη, ένα όνομα, ένα σύμβολο. Ως δομικά στοιχεία του παρελθόντος, της διαμόρφωσης, οι λέξεις μας αποκαλύπτουν την ποιότητα της ουσίας που δέσμευσαν, όρισαν και περιόρισαν. Υλοποίησαν. Αν κοιτάξουμε σωστά, και είμαστε τυχεροί, μυστικά κλειδιά μας δωρίζουν ανεκτίμητες ματιές προς το φως. Το νοητό φως.
Αρετή. Υπέροχη λέξη. Ακόμη και η σκέψη της ανάλυσης αυτής της λέξης μοιάζει με ασυγχώρητη αμαρτία. Σα να μαδάς ένα τριαντάφυλλο για να κατανοήσεις την ομορφιά του. Ίσως αν είμαστε πολύ προσεκτικοί να μη χάσουμε την ομορφιά και το νόημα αυτής της λέξης. Ο Πλάτωνας, μέσω του Σωκράτη στον Κρατύλο, την ορίζει ως: αεί ρείν, δηλαδή αυτή που ρέει για πάντα, ή αυτή που ρέει στο «είναι»… Σαν κάτι να λείπει εδώ… Προφανώς από μας, για να κατανοήσουμε, κι όχι από τον Πλάτωνα…
…Αλλά ας αφήσουμε τους αρχαίους μας φίλους στην ησυχία τους. Όπως όλες οι σημαντικές αξίες, άλλοτε μας φωτίζουν το δρόμο κι άλλοτε μας δεσμεύουν. Κι εδώ έχουμε την ανάγκη της ελευθερίας από το γνωστό για να ανακαλύψουμε κάτι καινούργιο. Για εμάς καινούργιο.
Πως θα διερευνούσαμε την αρετή αν δε γνωρίζαμε τίποτα γι’ αυτή; Αν ξεκινούσαμε από το μηδέν; Αρετή: άρω το έτος, βγαίνω από το χρόνο, την αιτιοκρατία, τη δυαδικότητα του υλικού κόσμου. Κάτι πολύ σημαντικό αρχίζει να αχνοφαίνεται εδώ…
Είναι η παντοτινή ροή της αιωνιότητας που εισέρχεται στον κλειστό χωρόχρονο ως αρχικό αίτιο στην αλυσίδα της αιτιοκρατίας (Αρχαίτιο; = Αρχή της Τάξης; = Ταξιάρχης;!), ή ως νέο αίτιο δραστικής μεταβολής της. Το νοητό φως που υλοποιείται μονόδρομα.
Εδώ αναδύεται η ερώτηση: ποιο είναι το μέσο λειτουργίας της αρετής στον κόσμο μας; Μα ο άνθρωπος φυσικά! Αλλά εν δυνάμει. Αυτός που δεν είναι βυθισμένος στο παρελθόν, που δεν είναι δεμένος στις αλυσίδες της ψυχολογικής μνήμης, του Εγώ (Δεσμώτης).
Αυτό σημαίνει το εξής: Όταν κάποιος αφήσει το Εγώ του στην άκρη, δηλαδή σταματήσει να λειτουργεί από την ψυχολογική μνήμη, δεν αναγνωρίζει, δεν μετρά τα πάντα ψυχολογικά, δεν επιθυμεί, δεν φοβάται, δεν ελπίζει, δεν προσπαθεί, τότε η δράση του είναι ενάρετη! Σε πείσμα όσων ισχυρίζονται ότι ένας τέτοιος άνθρωπος δεν είναι ζωντανός, η δράση του είναι πρωτογενής, δηλαδή η ίδια η συμπαντική Ουσία λειτουργεί μέσα απ’ αυτόν! (Γι΄αυτό κι ο σπάνιος αυτός άνθρωπος αντιμετωπίζει πλήρως και αποτελεσματικά όλες τις καταστάσεις, ειδικά στο χώρο των ανθρωπίνων σχέσεων. Με κατανόηση, φροντίδα, αλλά κι αυστηρή δικαιοσύνη. Είναι Υπεύθυνος.)
Ανακαλύψαμε λοιπόν κάτι σημαντικό. Τη διαφορά μεταξύ αυτογνωσίας κι επίγνωσης. Αυτογνωσία είναι η συλλογή γνώσης για το Εγώ, δρόμος που δυναμώνει το Εγώ αφού αυτό αποτελείται από γνώση, από μνήμη. Ενώ επίγνωση είναι η δράση της Ουσίας επί της γνώσης, επί του Εγώ κι όλης της παρελθοντικής διαμόρφωσης. Όποτε η επίγνωση αποδομεί το Εγώ, φωτίζοντάς το! Τελειώνει την αποκοπή (Εδώ γίνεται φανερή η άμεση σχέση αρετής κι επίγνωσης).
Οι δύο παράλληλοι δρόμοι της λειτουργίας του ανθρώπινου μυαλού: ο ανθρώπινος, κι ο Θεϊκός! Έτσι, το υπαρξιακό ερώτημα: «Ποιος Είμαι;» μετατρέπεται στο πιο… πρακτικό ερώτημα: Όταν δεν είμαι Εγώ, ποια ποιότητα της Ουσίας λειτουργεί στον κόσμο μας μέσα από μένα; Χμμ… Ενδιαφέρον!
Παναγιώτης Κωνσταντάκος
