Ξεκίνα από κει που είσαι…
«Σκέπτομαι άρα υπάρχω». Ο Καρτέσιος σκεπτόμενος ένιωσε έντονα τη δέσμευση σε μια Αρχή. Και κάθε περιορισμός είναι κι ένας ορισμός. Έτσι όρισε τον Εαυτό του. Άλλωστε «υπάρχω» σημαίνει ότι βρίσκομαι υπό μίας ανώτερης Αρχής. Περιορίζομαι και διαμορφώνομαι από αυτή. Το ίδιο και η σχέση μου με το σύμπαν. Το σύμπαν μας. Το σύμπαν του Λόγου.
«Εν Αρχή ην ο Λόγος». Η ανώτερη Αρχή του υλικού κόσμου. Είναι έτσι; Ας το εξετάσουμε. Τι σημαίνει Λόγος; Η λέξη Λόγος στην ελληνική γλώσσα έχει τρεις έννοιες που συνθέτουν ένα κοινό νόημα, μία περιχώρηση. Που οδηγεί σε μια αποκάλυψη!
1) Λόγος είναι η ομιλία. Η χρήση λέξεων, ήχων με νόημα.
2) Λόγος είναι το κλάσμα. Η διαίρεση ενός συνόλου σε μέρη.
3) Λόγος είναι η αιτία. Η πηγή ενός αποτελέσματος, που με τη σειρά του γίνεται μια νέα αιτία ενός νέου αποτελέσματος, κ.ο.κ. Έτσι γεννιέται η αιτιοκρατία (βλέπε και: Λογική).
Τρεις διαφορετικές έννοιες για την ίδια λέξη… Ή μήπως όχι; Μήπως είναι τρεις διαφορετικές οπτικές θέασης της ίδιας έννοιας; Ή της ίδιας κίνησης;… Χμμ… Για να δούμε:
Το σύμπαν της ύλης είναι το σύμπαν του Λόγου. Η ύλη αποτελείται, εξ ορισμού, από κομμάτια. Κάθε αντικείμενο αποτελεί μέρος κομματιών. Να το κλάσμα!
Τα κομμάτια αυτά έχουν ιδιότητες, δονήσεις, καθορίζονται από συχνότητες, ήχους, πρότυπα, ιδέες, δηλαδή λέξεις. Να η ομιλία!
Τα πρότυπα αυτά, είτε λειτουργούν ως ύλη, είτε ως ιδιότητες της ύλης, ή υλικές διαδικασίες, δημιουργούν μια αιτιοκρατία, μια ατελείωτη αλυσίδα αιτιών και αποτελεσμάτων ασύλληπτης πολυπλοκότητας και διασύνδεσης. Δημιουργούν τον ίδιο το Χωρόχρονο. Να η αιτία!
Οπότε, συνθέτοντας τις τρεις οπτικές, ίσως ανακαλύψουμε κάτι αληθινό… Ας προσπαθήσουμε:
Λόγος: Η συμπαντική ενέργεια από μια κατάσταση ενότητας μοιράζεται (κλάσμα) σε πρότυπα, καλούπια συχνοτήτων (λέξεις-ομιλία), που την περιορίζουν σε ένα συγκεκριμένο εύρος ιδιοτήτων που ονομάζουμε Ύλη. Τα υλικά μέρη αυτά αλληλοεπιδρούν μεταξύ τους (αιτία) δημιουργώντας ατελείωτες αλυσίδες αιτιών-αποτελεσμάτων σε μορφή πολύπλοκου πλέγματος που ονομάζουμε χωροχρονικό συνεχές.
Όλη η δημιουργία του υλικού κόσμου υπονοείται στη λέξη Λόγος!
«Σκέπτομαι άρα υπάρχω»… Ο Καρτέσιος μας έδειξε ότι η σκέψη-λέξη λειτουργεί ως ανώτερη Αρχή που μας ορίζει. Και μας περιορίζει. Σα μια σκεπή συμβόλων (σκεπ[σ]η). Μας προστατεύει από τη βροχή, αλλά ταυτόχρονα μας κρύβει τον Ήλιο… Στην πρόταση του Καρτέσιου, λοιπόν, μπορούμε πια να συμπληρώσουμε και μία δεύτερη: «Άρα δεν είμαι ελεύθερος».
Έτσι ανακαλύψαμε κάτι πολύτιμο. Είδαμε καθαρά το δρόμο της Προόδου. Το δρόμο της Ιλιάδας του Ομήρου: από τη Θεϊκή ενότητα, στην πολλαπλότητα και τη σύγκρουση της Ύλης. Και ήρθε η στιγμή να κοιτάξουμε μέσα μας και να αναρωτηθούμε αληθινά αν είμαστε φτιαγμένοι γι’ αυτό…
Παναγιώτης Κωνσταντάκος
